DEHB'li biri miyim?
DEHB'deki yaygın deneyimlerin tümü veya bir kaçı sizde var mı?
-
ayrıntılarda eksiklik veya takılma
-
dikkatsiz hatalar
-
ders takibi gibi uzun etkinlikler sırasında odaklanmada zorluk
-
dinlemeyi sürdürememek
-
dikkatin kolayca ve sürekli dağılması
-
kötü zaman kavramı ve yönetimi
-
organizasyon yapamamak
-
eşyaları yanlış yerlere koymak
-
unutkanlık
-
kıpır kıpır hissetmek
-
huzursuzluk hissi
-
sessiz ve hareketsiz olunması gereken bir mekanda bile hareket etmek ihtiyacı
-
aşırı konuşmak
-
sabırsızlık
-
kişilerin konuşurken sözünü kesmek veya cümlelerini tamamlamak
Ne zaman doktora başvurmalı?
Listelenen belirtilerden herhangi biri sürekli olarak yaşamınızı bozuyor ve sizi rahatsız ediyorsa, DEHB'niz olup olmadığı konusunda bir ruh sağlığı uzmanına danışabilirsiniz. Yalnızca Psikiyatristler, DEHB için teşhis koyabilir ve tedaviyi denetleyebilir.
DR. AYÇA CAN UZ’DAN RANDEVU ALMAK İÇİN
DEHB Tanısı Her Zaman Kesin ve Doğru mudur?
Yetişkinlerde DEHB ayırıcı belirti ve semptomlarını tespit etmek zor olabilir. Tek bir test tanıyı doğrulayamaz. Tanı koymak için:
-
Belirtilerinizin diğer olası nedenlerini ekarte etmeye yardımcı olmak için fiziksel muayene ve bazı laboratuar tetkileri gereklidir.
-
Güncel tıbbi sorunlar, kişisel ve ailevi tıbbi geçmişiniz ve belirtilerinizin geçmişi hakkında size sorular sormak gibi bilgi toplanır.
-
Belirtileriniz hakkında bilgi toplamamıza ve değerlendirmemize yardımcı olacak DEHB tanı ve derecelendirme ölçekleri veya psikolojik testler size, eşiniz ve ebeynleriniz gibi aile bireylerinize uygulanabilir
Teşhis, belirli bir süre boyunca ortaya çıkan ve son altı ayda fark edilen kalıcı belirtilerin varlığına dayanır. DEHB her yaşta teşhis edilebilirken, bu bozukluk genellikle çocuklukta başlamaktadır. Teşhis koyabilmek için belirtilerin bireyde 12 yaşından önce de var olması ve birden fazla ortamda güçlüklere neden olmuş olması gerekir.
DEHB İyileşen bir Bozukluk mudur?
DEHB'si olan bazı bireylerde yaş aldıkça daha az semptom görülebilir, ancak bazı yetişkinler günlük işleyişe müdahale eden önemli semptomları yaşamaya devam eder.
Davranışlarınızı daha iyi izleme yollarına odaklanan terapiler size çokça yardımcı olabilir. İletişiminizi geliştirmek ve problem çözme becerilerini geliştirmek için bireysel terapinin yanı sıra grup terapileri ya da topluluklar da geliştirici olabilir.
Aile üyelerinin DEHB hakkında bilgi edinebilmesi DEHB sahibi birey ile ilişkileri önemli ölçüde geliştirecektir.
DEHB ile Nasıl Başa Çıkabilirim?
DEHB karmaşık bir bozukluk olduğundan ve her insan benzersiz olduğundan, DEHB'si olan tüm yetişkinler için önerilerde bulunmak zordur. Ancak aşağıda sıralamış olduğumuz önerilerden bazıları size yardımcı olabilir:
-
Her güne başlarken o gün için tamamlamak istediğiniz görevlerin bir listesini yapın. Maddeleri önceliklendirerek sıralayın.
-
Çok fazla şey yapmaya ya da her şeyi aynı anda yapmaya çalışmadığınızdan emin olun. Görevleri daha küçük, daha yönetilebilir adımlara bölün.
-
Kendinize hatırlatma notları bırakın, bunun için post-it kullanabilirsiniz. Hatırlatıcıları buzdolabına, banyo aynasına, arabaya veya göreceğiniz başka yerlere koyabilirsiniz.
-
Randevuları ve son teslim tarihlerini takip etmek için bir randevu defteri veya telefonunuzdan/tabletinizden elektronik takvim tutabilirsiniz.
-
Fikirlerinizi veya hatırlamanız gereken şeyleri not edebilmeniz için yanınızda minik bir defter veya elektronik bir cihaz taşıyabilirsiniz.
-
Her gün tutarlı bir rutini takip etmeniz anahtarlarınız ya da cüzdanınız gibi öğeleri kaybetmemenize yardımcı olabilir.
-
Aile üyelerinizden veya diğer sevdiklerinizden yardım isteyebilirsiniz.
Psikoterapi DEHB Konusunda Bana Nasıl Yardımcı olur?
DEHB için yaygın psikoterapi türleri şunları içerir:
-
Bilişsel Davranışçı Terapi: Davranışınızı yönetmek ve olumsuz düşünme kalıplarınızı olumlu olanlar ile değiştirmek için belirli beceriler öğretiyor olacaktır. Okul, iş veya ilişki sorunları gibi yaşam zorluklarıyla başa çıkmanıza, depresyon veya madde kötüye kullanımı gibi diğer ruh sağlığı durumlarını ele almanıza da bir yandan yardımcı olabilir.
-
Evlilik Danışmanlığı ve Aile Terapisi: Bu tür bir terapi, sevdiklerinizin DEHB'si olan biriyle yaşamanın stresiyle başa çıkmasına ve yardım etmek için neler yapabileceklerini öğrenmesine yardımcı olabilir. Bu tür bir danışmanlık, iletişim ve problem çözme becerilerini geliştirebilir.
Yetişkin DEHB Psikoterapisinde:
-
Dürtüsel davranışınızı nasıl azaltacağınızı öğrenin
-
Daha iyi problem çözme becerileri geliştirin
-
Geçmişteki akademik, iş veya sosyal başarısızlıklarla başa çıkmaya başlayın
-
Zaman yönetimi ve organizasyon becerilerinizi geliştirin
-
Benlik saygınızı geliştirin
-
Aileniz, iş arkadaşlarınız ve arkadaşlarınızla ilişkilerinizi geliştirmenin yollarını öğrenin
-
Öfkenizi kontrol etmek için stratejiler geliştirin
DEHB miyim yoksa Borderline mı?
BKB ve DEHB bazı açılardan benzeyebilir. İki durum arasındaki ortak özellikler şunlardır:
-
Dürtüsellik: Hem BKB hem de DEHB’de dürtüsel davranışlar görülür. Ani kararlar alma, tehlikeli davranışlarda bulunma gibi durumlar her iki tanıda da sıkça gözlemlenir.
-
Duygusal dengesizlik: BKB’de belirgin bir şekilde görülen ani duygusal dalgalanmalar, bazı DEHB bireylerinde de görülebilir. Ancak DEHB’de bu durum, BKB kadar yoğun ve sürekli değildir.
-
İlişkilerde zorluk: Her iki tanıya sahip bireylerde, ilişki sürdürme güçlükleri yaşanabilir. Ancak bu zorlukların nedenleri ve ortaya çıkış şekilleri farklıdır.
BKB ve DEHB arasında belirgin farklılıklar vardır ve doğru bir tanı koymak için bu farklılıkları bilmek önemlidir:
-
Duygusal yoğunluk: BKB’de duygusal dengesizlik, aşırı yoğun ve uzun sürelidir. DEHB’de ise duygusal dalgalanmalar olabilir, ancak daha kısa süreli ve daha az yoğundur.
-
İlişkiler: BKB’de ilişkiler, güven eksikliği ve terk edilme korkusuna dayanırken, DEHB’de ilişkilerdeki sorunlar daha çok dikkat eksikliği veya odaklanamama ile ilgilidir.
-
Dikkat ve odaklanma: DEHB’de dikkat ve odaklanma sorunları belirgindir, ancak BKB’de bu semptomlar bu kadar ön planda değildir. BKB'de daha çok duygusal ve ilişkisel sorunlar ağır basar.
-
Davranışsal ve psikolojik köken: BKB genellikle daha çocukluk dönemine dayanan duygusal yaralanmalara veya travmalara bağlıyken, DEHB daha çok nörogelişimsel bir temele dayanır.
DEHB ile ilgili diğer merak edebileceğiniz konular
-
Dikkat ve Hiperaktivite Bozukluğu nedir?
-
Dikkat ve Hiperaktivite Bozukluğu tanısı alma sıklığı nedir?
-
Belirti ve Nedenleri
-
DEHB semptomları ne zaman ortaya çıkar?
-
Dikkat ve Hiperaktivite Bozukluğunun nedeni belli mi?
-
DEHB semptomlarının şiddetini arttırabilen olası riskler nelerdir?