EMDR
(Eye Movement Desensitisation Reprocessing Method/Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme)
EMDR (Eye Movement Desensitisation and Reprocessing), Türkçe açılımıyla Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, güçlü bir psikoterapi yaklaşımıdır. EMDR’ nin gelişimi 1987 senesinde, Dr. Francine Shapiro’nun göz hareketlerinin rahatsız edici düşüncelerin şiddetini azaltabildiğini tesadüfen keşfetmesiyle başlamıştır. Dr. Shapiro bu etkiyi travmaya maruz kalmış kişiler üzerinde bilimsel olarak incelemiş ve tedavide sağlanan başarıyı gösteren çalışmasını yayınlamıştır. O tarihten itibaren EMDR, tüm dünyadan terapistlerin ve araştırmacıların katkılarıyla hızla gelişmiştir.
Günümüzde EMDR, birçok farklı terapi ekollerinden ögeleri içeren, farklı tanı almış durumlara özel standartlaştırılmış protokolleri bulunan, bütüncül bir terapi yöntemidir. Bugüne kadar her yaştan yaklaşık 2 milyon kişinin farklı tiplerde psikolojik rahatsızlıklarının başarıyla tedavi edilmesini sağlamıştır.
EMDR Nasıl Çalışır?
EMDR teorisinin altyapısını oluşturan Adaptif Bilgi İşleme Modeline göre beyin, fizyolojik temelli bir sistemle, her yeni deneyim aracılığı ile kendisine ulaşan bilgiyi işler ve işlevsel hale getirir. Duygu, düşünce, duyum, imge, ses, koku gibi bilgiler işlenip ilişkili anı ağlarına bağlanarak bütünleşir. Böylece o deneyimle ilgili öğrenme gerçekleşir. Edindiğimiz bilgiler gelecekte tepkilerimizi uygun bir şekilde yönlendirmek üzere depolanmış olur. Bu sistem normal çalıştığında ruh sağlığını ve insan gelişimini öğrenme yoluyla desteklediği için adaptif, uyumlu bir mekanizma olarak kabul edilir.
Travmatik veya çok fazla rahatsız eden olaylar yaşandığında bu sistem bozuluyor gibi gözükmektedir. Yeni bilgi işlenip mevcut anı ağına entegre olmaz. Deneyimi anlamlandırabilmek için anı ağlarındaki işlevsel bilgilerle bağlantı kurulamaz ve akıl sağlığına uygun sonuçlar çıkarılamaz. Sonuç olarak öğrenme gerçekleşmez. Duygular, düşünceler, imgeler, sesler, beden duyumları yaşandığı haliyle depolanır. Bu nedenle bugün yaşanan bazı durumlar bu izole kalmış anıları tetiklerse, kişi o anının bir kısmını ya da bütününü yeniden yaşar gibi etkilenir.
EMDR’ye göre rahatsızlıkların, olumsuz duygu, düşünce, davranış ve kişilik özelliklerinin arkasında uyum bozucu, işlev bozucu, işlenmeden ve izole bir şekilde depolanmış bu tür anılar yatar. Kişinin kendisi ile ilgili olumsuz inançları (örn: Ben aptalım), olumsuz duygusal tepkileri (başaramamaktan korkma) ve olumsuz somatik tepkileri (sınavdan önceki gece karın ağrısı) problemin kendisi değil, semptomları, bugünkü dışavurumlarıdır. Bu olumsuz inanç ve duygulara yol açan işlenmemiş anılar şimdiki zamandaki olaylar tarafından tetiklenmektedir.
Doğal afetler, büyük kazalar, kayıplar, savaş, taciz, tecavüz gibi önemli travmaların yanı sıra, başta çocukluk çağı olmak üzere her yaşta yaşanan ve etkisi travmatik olan her tür yaşantı; günlük hayatta aile, okul, iş çevresinde yaşanan olumsuz olaylar, şiddete maruz kalmalar, aşağılanmalar, reddedilmeler, ihmal ve başarısızlıklar işlenememiş anılar arasında yer alabilirler.
EMDR, bu tür izole anıların işlenmesini sağlayan fizyolojik temelli bir terapidir. Beynin zamanında yapamadığı işlemi yapmasını sağlar. Kilitli kalmış anı ile diğer anı ağları arasında ilişki kurulması, öğrenmenin sağlanarak bilginin adaptif bir şekilde depolanması mümkün olur. Danışan artık rahatsız olmaz ve anıyı yeni ve sağlıklı bir perspektiften görür. EMDR terapisi ile sadece semptomlar ortadan kalkmaz. Yeni bakış açısının kazandırdığı pozitif inançlar ve olumlu duygular kişinin kendisine, ilişkilerine, dünyaya bakışını da olumlu yönde değiştirip kişisel gelişim sağlar.
EMDR Hangi Rahatsızlıklarda Etkilidir?
EMDR en sık Akut Stres Bozukluğu ve Travma Sonrası Stres Bozukluğunda kullanılmaktadır. Ancak travmatik yaşam deneyimlerine bağlı tüm ruhsal bozukluklarda ayrıca endikedir. Dolayısıyla başka nedenler ve tanılarla başvurularda da başvuru konusu olan ruhsal bozukluğun travmatik kökeni olup olmadığının saptanması gerekir. Bir çok kişi özellikle de çocuk yaşta olan ve görünürde kapanmış gibi duran yaşam deneyimlerini, yol açtığı sıkıntı, utanç, suçluluk duygusu ve ruh sağlığı uzmanından çekinme gibi nedenlerle anlatmaktan kaçınabilir. Ya da travmatik deneyimlerinin iç dünyasında yarattığı etkinin tam olarak farkında olmayabilir.
Travmaları ve ilişkili olan belirtiler ile başvurmak yerine örtük şekilde tedaviye dirençli depresyon,bağımlı kişilik özellikleri, sınırda kişilik bozukluğu, narsistik kişilik bozukluğu gibi kişilik bozuklukları, dissosiyatif bozukluk, somatizasyon, konversiyon bozukluğu, fobik bozukluk, panik bozukluk, yeme bozukluğu, madde kullanım bozukluğu gibi çok çeşitli tanılara bağlı belirtiler ile başvururlar. Ancak bu tabloların arkasında yatan travmanın belirlenmesi özgül psikoterapiyi ve dolayısıyla gerçek ve kalıcı sağaltımı olanaklı kılar.
EMDR Hipnoza benzer bir Terapi mi?
Her ne kadar hipnoz da EMDR da bilinçdışındaki belli negatif olayların işlenmesine dayansa da, EMDR bir hipnoz yöntemi değildir ve hipnozun tersine danışan terapi boyunca uyanık ve bilinçlidir. Danışanlar ile önceki yaşantılar ile ilgili anılar bilinçli olarak belirlenir ve çalışılır.
Hipnozda transa geçmek için sarkaç kullanılabilir. Sarkacın sağa sola hareketi ile EMDR’daki çift yönlü göz hareketleri benzer gibi durabilir. Ancak iki göz hareketinin birbiri ile alakası yoktur. Hipnozda transa geçmenizi sağlayan, göz hareketlerinden ziyade verilen sözel telkinlerdir. EMDR'daki çift yönlü uyarım sırasında hasta yönlendirilmez, serbest çağrışımlarını takip etmesi istenir.
Hipnoz ise kişiyi telkine yatkın hale getirerek çalışır. Bunu da danışanın transa geçmesini sağlayacak özel yöntemlerle sağlar. Hipnozdaki sarkacın amacı, bilinçli süreçleri bypass edip bilinçdışı süreçlere hızlı şekilde ulaşım sağlayacak olağan dışı bir uyaran vermektir. Böylece kişi telkine daha yatkın hale gelir ve uzman belirlenmiş belli bir hedef doğrultusunda kişi trans halindeyken planlanan telkinde bulunur. EMDR’da ise bu tür bir trans hali amaçlanmaz.
Hipnoz daha çok aracı bir yöntemdir ve diğer terapi yaklaşımlarından da belli bilgiler eklenerek kullanılır. Örneğin, bilişsel davranışçı terapi ve hipnozun ve daha birçok farklı terapi yaklaşımı da hipnozu kendi bünyesinde kullanabilmektedir. Bu açıdan EMDR ile benzerlik gösterse de EMDR'ın içinde kombine kullanılan diğer terapi ekollerine ait metodlar hipnoz ile kombine kullanımdan farklı olarak aslen birer aracı konumundadır. EMDR hipnozdan farklı olarak başlı başına bir terapi modalitesidir.
EMDR Terapisi Nasıl Uygulanır?
EMDR terapisinde 8 aşamalı, üç yönlü (geçmiş, şimdi, gelecek) bir protokol uygulanır. Hedef, geçmişte yaşanan anıların yeniden işlenerek duyarsızlaşmanın sağlanması, bugünkü belirtilerin tedavisi, danışanın gelecekte karşılaşacağı benzer sorunlar karşısında, kazandığı olumlu inanç ve duyguların geliştirdiği yeni bakış açısının yönlendirdiği davranışları gösterebilmesidir.
Beyin, yaşantılardan gelen bilgiyi REM uykusu (Hızlı Göz Hareketli Uyku) sırasında işler. EMDR’de uygulanan çift yönlü uyarımın benzer bir fizyolojik etkiyi, uyanıkken sağlayabildiği öngörülmektedir.
Duyarsızlaştırma ve işlemleme aşamalarında çift yönlü uyarımı klinisyen parmağını sağa sola hareket ettirerek uygulayabileceği gibi, kliniğimizde olduğu gibi özel bir EMDR aleti de kullanılabilir. Danışan çift yönlü uyarım için göz hizasına yerleştirilmiş bir ışık tüpünde, kendi seçtiği renkte bir ışığın sağ ve sola ardışık hareketlerini gözleriyle takip eder. Danışanının zihninden geçenlere ve göz hareketlerine aynı anda dikkatini vermesinin, beynin sağ ve sol yarımküresini ilişkiye geçirdiği düşünülmektedir.
Aynı zamanda, çift yönlü işitsel uyarım (kulaklık ile sağ ve sola ardışık verilen kısa süreli bir ses) ve çift yönlü dokunma (her iki elde tutulan titreşim aleti sağ ve sol sıralı ardışık şekilde titrer) gibi farklı uyarımlardan da yararlanılmaktadır. Araştırmalara göre göz hareketlerinin diğer uyarn çeşitlerine göre biraz daha verimli ve etkili olduğu yönündedir. Yine de göz hareketlerinden yorulan veya konsantre olmakta zorlanan hastalar için işitsel ve dokunsal uyarımlar konforlu ve etkin bir çalışma sağlamaktadır. İşlemlemede uyaran nedenli sıkıntı yaşandığı hissedilirse, uyaranın hızı, tipi (görsel-işitsel-dokunsal), rengi, ses seçenekleri, titreşimin yoğunluğu değiştirilerek işlemleme kolaylaştırılabilir.
Uyarımı arttırmak için aynı anda iki metodun da kombine kullanıldığı (görsel ve işitsel, görsel ve dokunsal, dokunsal ve işitsel) vakalar olabilir. Danışanının zihninden geçenlere ve çift yönlü uyarıma aynı anda dikkatini vermesinin, beynin sağ ve sol yarımküresini ilişkiye geçirdiği düşünülmektedir.
EMDR Protokolü
Danışan Geçmişi: Belirtiler ve sorunların kaynağı olan anılar ve gelecekle ilgili hedefler belirlenir ve tedavi planı oluşturulur.
Hazırlık: Danışan EMDR hakkında bilgilendirilir, işlemlemeye hazır hale getirilir.
Değerlendirme: Terapist, danışanın hedef anıyı temsil eden resmi, bu resimle ilgili bugünkü negatif inancını ve duygularını, bedenindeki hislerini ve yerini ve arzuladığı pozitif inancını belirlemesine yardımcı olur.
Duyarsızlaştırma: Bu aşamaya danışanın anıyı temsil etmek üzere seçtiği resme odaklanması, negatif inancını düşünmesi, negatif duygularını yaşaması ve tüm bunların bedeninde yarattığı değişimi hissetmesi ile başlanır. Fark ettiği inanç, duygu ve duyumlar ile çift yönlü uyarıma başlanır. Danışan zihnini serbest bırakır. İçeriğini veya nereye doğru gittiğini kontrol etmeden zihninden geçen her şeyin farkına varır. Danışanın zihninden geçenler o resme ait anının devamı veya öncesi, düşünceler, imgelemler, geçmişteki diğer anılar, bugün, duygular veya beden duyumları olabilir.
Danışan işlemleme sırasında ışık tüpünün sağ ve sola hareketlerini gözleriyle takip eder veya kulaklıktan gelen sesleri dinler veya elindeki titreşime odaklanır. Danışandan bir yandan çift yönlü uyarıma odaklanırken bir yandan da zihninden geçenlere ve bedenine dikkatini vermesi istenir. Buna “İkili Dikkat denilir. Danışanlar genellikle her ikisine birden odaklanamayacaklarından endişe duyarlar. Ancak istenen zaten konsantre olmaları değildir. Zihinlerini serbest bırakmaları istendiği için korktuklarının aksine, kolaylıkla ikili dikkat ile işlemlemeyi gerçekleştirirler. İkili Dikkat, travmayı yeniden gözden geçirirken, "Şimdi Burada" terapistle birlikte olmak demektir; ne uyuşmuş ne de bunalmış halde. Korkulanın aksine odaklanamamaktan ziyade danışanlar uyarılmalarına rağmen travmanın içine girme eğiliminde olabilirler. Eğer danışan bu şekilde zorlanırsa, terapist şimdiki ana odaklanmayı öğrenmesine ve yavaşça ilerlemesine yardımcı olur. Böylece şimdiki zamanda kalabilmesi için uyumlu ve güvende hissetmesini sağlar.
Terapist her setten sonra, danışana zihninden geçenleri sorar, işlemlemeyi kontrol eder ve tüm süreçte danışana rehberlik eder. Anı ve danışanın kendisi ile ilgili pozitif düşünce ve inançları arasında bağlantı kuruluncaya ve anı daha az rahatsızlık verir hale gelinceye kadar işleme sürdürülür.
Yerleştirme: Danışanın pozitif inancını pekiştirmek amacıyla setler uygulanır.
Beden Tarama: Danışanın bedenini taraması ve rahatsızlık veren bir duyum varsa işlenmesi sağlanır.
Kapanış: Terapist danışana geribildirimde bulunur, gerektiğinde rahatlatacak bazı teknikleri uygular, seanstan sonra neler olabileceğini anlatır. Psikolojik tepkileri hakkında kısa notlar almasını ister.
Yeniden Değerlendirme: Bir önceki seansın değerlendirilmesi yapılır. Terapist önceki seansta ulaşılmış pozitif sonuçların yerleşip yerleşmediğini kontrol eder. Ayrıca danışandan gelen yeni verileri değerlendirir. Bu değerlendirmeler sonucunda işlemleme süreci devam eder veya diğer anılarla çalışılmaya başlanır.
İşlenmemiş, geçmiş ve yakın zaman anı veya anıların işlenmesi tamamlandığında bugünkü rahatsızlık veren belirtiler de büyük ölçüde kaybolur. Yine de her bir belirti için tetikleyiciler tek tek taranır ve gerekirse işlenir. Böylece protokolün Geçmiş ve Bugün aşamaları tamamlanır ve Gelecek aşamasına gelinir.
Gelecek Çalışması: Terapist danışandan daha önce belirlenmiş, işlevsel olmayan tepkileri harekete geçiren her bir güncel tetikleyici durum için arzu ettiği davranışları belirtmesini ister. Terapist ve danışan beraber arzu edilen davranışların sergilendiği gelecek senaryoları hazırlar. Danışan bu senaryoları adım adım hayalinde yaşar ve rahatsızlık veren noktalarla karşılaşılırsa işlenir. Gerekirse danışana yeni bilgi ve beceriler kazandırılır. Böylece danışanlar daha önce sorun yaşadıkları durumlarla başetmeye hazır hale gelirler.
EMDR terapisi sırasında travmatik olayları yeniden yaşamak veya yeniden deneyimlemek zorunda kalacak mıyım?
Danışanlar, EMDR seansları sırasında travmatik olayları canlı bir şekilde yeniden yaşamaktan veya yeniden deneyimlemekten endişe duyabilirler. Ancak EMDR, yeniden travmatizasyon içermez veya bireylerin travmatik deneyimlerini tamamen yeniden yaşamalarını gerektirmez. Travmatik deneyimlerini yeniden gözden geçirirken, dikkatlerinin bir yanı şimdi burada terapistle birliktedir; duyarsızlaştırma aynı zamanda anda kalmayı içerir. Terapi, anıların güvenli ve kontrollü bir şekilde işlenmesini kolaylaştırmayı, travma ile ilişkili rahatsız edici duygu ve inançların kademeli olarak çözülmesini sağlamayı amaçlar. Terapistler, tedavi boyunca danışanın güvenliğine, rahatlığına ve duygusal düzenlemesine öncelik verir.
EMDR Kaç Seans Sürer?
EMDR terapi literatüründe ‘kısa süreli terapiler’ grubunda yer alır. Kesin bir seans sayısı verilememekle birlikte, panik atak, sosyal fobi, TSSB gibi kaygı bozukluklarında yaklaşık 8-12 seans kadar sürerken, depresyon, çoklu travma gibi yoğun problemlerde 20-30 seans kadar sürebilir. EMDR tedavisinin ne kadar süreceği sorunun tipi, danışanın bugünkü yaşam koşulları, önceki travmaların sayısı ve etkisi ile bağlantılıdır. Her kişinin bilgileri kendi değerleri ve deneyimleri doğrultusunda kendine has bir biçimde işlemesi de süreyi etkiler.
Daha Uzun veya Yoğun EMDR Seansları Önerir misiniz?
Pek çok danışan, EMDR daha uzun seanslardan yararlanır. 80 hatta 120 dakikalık bir seansta EMDR'ın 8 aşaması boyunca sağlam ilerleme sağlamak, hatta tek uzun bir seansta 8 aşamanın tamamını tamamlamak bile büyük bir rahatlama sağlayabilir. Ayrıca, insanların bazen 8 aşamayı da tamamlayamadan terapiden düşme sorununu da azaltabilir. Özellikle de kısıtlı zaman söz konusu ise (askerlik, yaklaşan bir uçak seyahati veya yurt dışına yerleşme gibi) danışanlara uzun seanslar içeren bir EMDR konsepti sunmanın, danışanların süreçte kaydettiklerini gördüğüm ilerlemeye de dayanarak, önemli ve büyük bir şans olduğunu düşünüyorum.
EMDR Kimler için Uygun Değildir?
-
Akut psikotik bozukluklar
-
Organik beyin sendromu
-
Yakın zamanda kalp krizi (myakardiyal enfarktüs) veya Unstabile Angina Pectoris hikayesi (Akut dönem atlatıldıktan sonra, kardiyolojik konsültasyon ile uygulanabilir)
-
Kontrol altına alınamayan hipertansiyon (Kardiyolojik olarak kontrol altına alındıktan sonra uygulanabilir)
-
Retina dekolmanı (Çift yönlü göz hareketleri yapılması sakıncalı olabileceği için bu hasta grubunda taktil (dokunsal-titreşim veya kelebek sarılması) veya işitsel gibi çift yönlü diğer uyarımlar kullanılarak güvenle uygulanabilir)
-
Hastanın travmatik olaylarla ilgili duygularına tahammül edemeyecek kadar zayıf ve dengesiz olması halinde (Öncesinde hastanın farmakolojik tedaviler ve destekleyici terapi ile stabilize edilmesinin ardından EMDR'da kaynak yüklenip EMDR ile çalışma planlanabilir)
EMDR uygulanmaz. Epilepside görsel uyaranlar dışında uyaranlar ile çalışılabilir. Yine de Epilepsi hastası olan bir bireyin bir psikiyatrist gözetiminde EMDR görmesi daha güvenli olacaktır.
EMDR ve İlaçla Tedavi Kombine Edilebilir mi?
EMDR ile ilaç kullanımı olmaz gibi yanlış bilgilendirmelerin aksine, EMDR terapisi sırasında psikiyatrik ilaçla tedavi aynı anda sürdürülebilir. Bu durum özellikle Şizofreni ve Bipolar Bozukluk gibi ilaçların oldukça düzenli ve sürekli kullanılması gereken rahatsızlıklarda önemli ve gerekli olduğu gibi, duygularına tahammül edemeyecek hastalarda EMDR ile çalışma şansını vermektedir. Ayrıca ağır depresyon gibi hastanın mental olarak yavaşladığı ve terapide çalışmakta zorlandığı durumlarda yine her türlü terapi çalışması için zemin hazırlamaktadır.
EMDR’nin Ne Kadar Etkin ? Kanıtlandı mı?
Günümüze dek EMDR nin etkinliği konusunda 13 tane kontrollü çalışma yapılmış ve travma sonrası stres bozukluklarında etkili bir yöntem olduğu anlaşılmıştır. 61 kontrollü tedavi çalışmasının incelendiği bir metaanaliz çalışmasında 6 değişik teknik arasında EMDR ve davranış tedavisi eşit derecede etkili bulunmuş, fakat EMDR nin daha kısa sürede aynı tedavi sonucuna ulaştığı saptanmıştır. EMDR'ın, Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO, World Health Organization), Amerikan Psikiyatri Birliği (American Psychiatric Association),Uluslararası Travmatik Stres Çalışmaları Birliği (International Society for Traumatic Stress Studies) ve birçok uluslararası sağlık ve devlet kurumu tarafından etkinliği kabul edilmiştir.
EMDR Yan Etkisi Var mıdır?
EMDR terapisi genellikle güvenli ve etkili bir tedavi olarak kabul edilir. Ancak, bazı kişiler tedavi sırasında belirli yan etkiler deneyimleyebilirler. Bu yan etkiler genellikle geçici ve hafiftir ve terapinin olası yararları ile kıyaslandığında oldukça önemsizdir.
Olası yan etkiler:
-
Geçici hafıza zayıflığı: Geçmişteki olayları hatırlama süreci bazı kişilerde tedavi sırasında hafıza zayıflığına neden olabilir.
-
Duygusal yoğunluk: EMDR terapisini alan kişiler travmatik olaylarla yüzleştiği için korku, üzüntü, öfke ve kaygı gibi yoğun duygular hissedebilirler.
-
Fiziksel duyarlılık: Kişiler bedenlerinde fiziksel bir rahatsızlık hissi, örneğin terleme, titreme, başdönmesi, göğüste ağırlık hissi hissedebilirler. Hissedilen bu bedensel duyumlar zaten terapinin de odak noktalarından biridir. Yan etkiden ziyade, çalışılması planlanan saklı beden duyumları denilebilir.
-
Baş ağrısı: Yoğun EMDR seansları esnasında veya sonrasında baş ağrısı yaşanabilir.
-
Yorgunluk: Bazı kişiler terapi sonrasında yorgun hissedebilirler. Terapinin hemen ardından araç kullanılması önerilmemektedir. Özellikle yoğun geçen seanslar sonrasında, seans sonlandıktan sonra bekleme odasında ya da mümkünse kliniğe yakın yürünerek gidilebilecek bir lokasyonda en az 10-15 dakika dinlenilmesi uygun olacaktır.
EMDR'nin yan etkileri genelde nadirdir ve hafif belirtilerdir, sebat etmezler. Ancak, herhangi bir yan etki hissedilirse, terapiste danışmak, seansların arasında deneyimleniyorsa (bazen rahatsız edici rüyalar da görülebilir) önceden anlaşılan iletişim yöntemi ile terapisti haberdar etmek önemlidir.
EMDR ile Travmatik Anılar Silinebilir mi?
Acı veren travmatik anıları silmekten ziyade bu olumsuz deneyimleri nasıl anlamlandırdığımızı ve işlediğimizi yeniden ele alarak danışanların belirtilerini hafifletmeye çalışır. Travma sonrası oluşabilecek birçok psikolojik rahatsızlığın tedavi sürecinde kullanılabilir.
Yine de EMDR terapisinden sonra travmatik anı silikleşebilir, anıya ait fduygular değişebilir veya rahatsız edici bir duygu hissedilmeyebilir. Adli süreçte olup mahkeme konusu olabilecek travmatik anıların silikleşebileceğinden korkan danışanlar için şunu belirtmekte fayda vardır ki akut dönemde çalışılan EMDR kronik belirtiler için çalışılandan oldukça farklıdır ve çalışma sırasında rahatsızlık düzeyinin sıfırlanması hedeflenmez. Ancak geçmişe dair bir adli süreç söz konusu olacak ise, anıların silikleşme ihtimali göz önünde bulundurulmalı ve buna göre terapi planlanmalıdır.
Kendi Kendine EMDR Yapılabilir mi?
YouTube’da kendi kendine EMDR uygulaması yapmakla birçok içerik hatta Google Play ve Apple Storeda birçok uygulama bulunmaktadır. Bu video veya uygulamalarda ekranda sağa sola giden bir nokta veya sağ ve sol kulağa ayrı verilen ritmik bir ses vardır ve uyarım takip edildiği taktirde kendi kendine EMDR yapılabileceği iddia edilmektedir.
Ancak bu içerikleri hazılayanlar pek tabiki EMDR terapisti değildirler. EMDR terapistleri salt göz hareketleri veya işitsel uyarımlarla EMDR olamayacığını bilirler, bunları hazırlayanlar kolay yoldan para kazanmak isteyen umut tacirleridir. Ruh sağlığı uzmanına gitmekten çekinen ya da kısa vadede sonuç almak isteyen, parasız halledebilir miyim diye arayışa giren insanların dolandırılmasından başka birşeye yaramaz. Kısa terapiler bile 8-12 seans sürelidir ve 1-2 seansta sonuç almayı beklemek (başvuru şikayetinin sorgulanması, geçmişin sorgulanması ve hazırlık yapılması bile 1-2 seans alır) terapistin büyücü olmasını dilemektir. Maddi sıkıntılar nedeniyle başvuramayanlar için her terapi ekolünün dernek sayfasında uygun ücretli terapiyi alabilecekleri adresler belirtilmektedir. Lütfen ruh sağlığınızı ruh sağlığı uzmanlarının dışındaki kişilere emanet etmeyiniz. Beyniniz en kıymetli organınızdır.
Özetle kendi kendine EMDR uygulaması gibi bir şey de yoktur. EMDR terapisi sadece çift taraflı uyarıdan, göz hareketlerinden ibaret değildir. Bu terapinin sadece küçük bir bölümüdür. Terapinin aslı EMDR prokolünde bahsi geçen 8 aşamadır. 8 aşamanın ancak tamamı uygulandığında EMDR terapisi tam ve etkin olarak yapılmış olur. Kaldı ki komplike vakalar için standart uygulamaların dışına çıkıp, EMDR terapisinin yapısına uygun şekilde ek yöntemler de eklemek gerekebilir. Bunun için yeterli klinik deneyim ve kanaatimizce başka terapi ekollerine de hakim olmak gerekmektedir.
Bu aşamaların eksik uygulandığı veya gerekli müdahalelerin yapılmadığı sözde EMDR uygulamalarında kazanılan iyilik halinin kalıcı olmadığını sık sık klinik gözlemlerimizde görmekteyiz. EMDR eğitiminin EMDRIA ( EMDR International Association)'dan akredite olmamış kurumlardan alındığı ehil olmayan ellerde, EMDR da EMDR gibi uygulanamamktadır. O yüzden başvuruda bulunacağınız EMDR uygulayısının CV'sini ve aldığı eğitimleri dikkatle okumanızı tavsiye ederiz. Bu durum sadece EMDR için değil her terap ekolü için geçerlidir. Güvenilir EMDR terapistlerinin listesine ve iletişim bilgilerine EMDR Derneğinin sayfasından ulaşabilirsiniz.
EMDR Online Yapılabilir mi?
Birçok hasta online terapide yüz yüze terapi ile aynı verimliliği alıp alamayacağını merak etmektedir. Online uygulanan EMDR, yüzyüze ile eş etkinliktedir. Özellikle EMDR'ın online etkinliğini arttırmak için Türkiye'de remotEMDR programını kullanan ilk klinik olduğumuzu ve geliştirilmesinde geri bildirimlerimizle katkıda bulunduğumuzu da belirtmek isteriz.
Online EMDR için rahatsız edilmeyeceğiniz, dış uyaranlardan etkilenmeyeceğiniz, sakin bir ortamda hazır bulununuz. Diiğer online terapilerden farklı olarak EMDR'da aracınızdan bağlanmanızı önermiyoruz. Bunun birkaç nedeni bulunmakta; ilki dikkatinizin dağılması, ekran parlaması ihtimali ve ekranın göz hizanıza göre kolaylıkla ayarlanamayacak olması, ikincisi ve en önemlisi ise EMDR terapisinden hemen sonra yorgun olacağınız ve hemen ardından araç kullanmanızı istememiz.
Online EMDR için her hastaya özel bir link oluşturulur. Bu link terapiniz boyunca kullanacağınız, sadece sizin için oluşturulmuş bir linktir. Online EMDR için tercihen bilgisayarınızdan bağlanmanız ekran büyüklüğü için uygun olacaktır. Yeterli büyüklükte bir ekran göz hareketleriniz için gerek mesafeyi size sağlayacaktır. EMDR uygulamasına size mail ile gönderilen link ile girersiniz ve bekleme odasına alınırsınız. Terapistiniz size video arama yönlendirerek sizi online EMDR uygulama odasına davet edilirsiniz. İlk uygulama seansında yüzyüze terapiye benzer biçimde sizin için uygun olacak uyarımın tipine ve çeşidine karar verilir. remotEMDR programında her bir uyaran tipi için yüzyüze olandan bile daha fazla sayıda çeşit bulunmaktadır. İsterseniz ekranınızın arka planını seçebilir, takip edeceğiniz uyaranın rengine, şekline, büyüklüğüne, parlaklığına, ses çeşitlerine hatta kendi yükleyeceğiniz bir sese karar verebilirsiniz.
Klinik içinde uygulanan EMDR aletindeki ışık tüpüne benzer şekilde, danışan kendi seçtiği arka planda, kendi tercih ettiği renkte bir şekli, sağ ve sola ardışık hareketlerini gözleriyle takip eder. Yine yüz yüzeden farklı olarak şeklin hareketleri, terapistin kararı ile ihtiyaç halinde aşağı yukarı veya diyagonal olabilir. Bu çeşitlilik özellikle bilgisayardan bağlanılamadığı, tablet veya telefon kullanılmak zorunda kalındığı durumlarda avantaj sağlar. Ayrıca görsel uyaran için göz hizanızı elinizdeki bilgisayar ile ayarlayamadığınızda, ekrandan şeklin hizası da değiştirilebilmektedir. Herşey EMDR'ın etkin bir şekilde uygulanabilmesi için dikkatle düşünülmüştür. EMDR ile ilerlemek istediğinizde, çeşitli nedenlerden dolayı yüzyüze çalışmanız mümkün değil ise, güvenle EMDR için online terapi alabilirsiniz.